Unisawp (UNI), aslında bir zincir halindeki bilgisayar programlarından vücuda gelir. Tabi ki merkeziyetsiz bir blockchain teknolojisidir. Ethereum üzerinden token ve coin takaslarına olanak tanıyarak, kripto para yatırıcımları için hizmet sunar.
Bu doğrultuda, Uniswap (UNI) logosunun da tam ortasında yer alan tek boynuzlu dijital atların (unicorn’ların yani) yardımlarıyla işleyen bir sistemdir.
Gelin Uniswap’a dair bilinen bilinmeyen bütün detayları aktarmaya çalışacağımız makalemize birlikte göz atalım. Okumanız bittiğinde belki siz de bir kolej adını andıran ismiyle, bu tek boynuzlu ata binmeyi isteyebilirsiniz.
İçindekiler
Uniswap (UNI) sayesinde her türlü kripto ticareti yapan yatırımcılar, portföylerini hiçbir yere emanet etmek gereği olmadan, Ethereum token vasıtasıyla Uniswap üzerinden alım satım yapabilir.
Ek olarak isteyen her kişi kripto paralarını likidite havuzları ismindeki özel rezerv kaynaklarına borç olarak verebilir. Bu rezervler üzerinden kredi verilebilecek kripto paralar, sunmanın karşılığı ise hatırı sayılır biçimde komisyonlar kazanmaktır.
UNI coin aslında bir borsa tokeni’dir. Uniswap piyasalarında işlem yapanların küçük bakiyelerini UNI token e dönüştürmesi, likitte duran gözden kaçmış paraları bir kumbara misali değerlendirmeye yarar.
UNI coin simgesi bir varlık yönetim platformu olan Uniswap mekanizmasının temel para birimi olarak, oldukça geniş bir küresel kullanıcı kitlesine sahiptir.
Kripto yatırımcılarını güvende tutmak için üretilmiş bir kripto para birimi olan UNI coin, blok zinciri teknolojisi olan “UNI Servet Yönetimi Ekosistemi” ile kendi ekonomik sistemini kurmuş temel para birimidir.
Çoğu blockchain projesinin ortaya çıktığı ilk teknik doküman olan whitepaper’a uzun süre boyunca bağlı kalmadığı bilinir. Bu doğrultuda bazı projeler whitepaper’larının ikinci ve üçüncü versiyonlarını da yayınlarlar. Tabi yeni bir teknik doküman yayınlamak, o projenin güncellendiğini ve geliştirdiğini bildirmek demektir.
Peki Uniswap bu gelişim dalgası karşısında sabit durur mu? Tabi ki hayır.
UNI projesi çok yakın bir geçmişte dördüncü teknik dokumünanını “Whitepaper Ver.4.0” başlığı ile kullanıcıların nazarına sunmuştur.
2020 senesi içinde, bir günlük işlem hacminde 426.000.000 ABD doları sınırını geçerek, küresel çapta en büyük kripto para borsası olan Coinbase’e nal toplatan Uniswap, artık dünyanın bir numarasıdır.
Bu devasa sistemin kurucu ismi ise Hayden Adams’dır. Hayden Adams kendisine Vital Buterik gibi çok önemli isimlerin ilham verdiğini açıklamıştır. Mühendis kökenli bu önemli isim, kriptonun ağır abileri arasına girmeden önce uluslararası şirketlerde çeşitli görevlerde bulunmuştur.
Başlangıç aşamasında 1 milyar UNI token çıkarılmıştır. Bu tokenların %60'ı mevcut Uniswap topluluk üyelerine dağıtılmıştır, kalan %40 ise dört yıl içinde ekip üyeleri, yatırımcılar ve danışmanlara dağıtılacaktır.
Topluluk dağıtımının bir kısmı likidite madenciliği aracılığıyla yapılmaktadır. Bunun sonucunda UNI tokenlar aşağıdaki Uniswap havuzlarına likidite sağlayan kişilere dağıtılacaktır:
Peki, Uniswap’ın bu geniş toplululuğunun üyeleri kimlerden oluşur? Cevap basıt: kısaca, Uniswap kontratları üzerinden etkileşimde bulunan bütün Ethereum adreslerinden.
UNI, Uniswap protokolünün elinde belirli miktar UNI bulunduran kripto yatırıcımlarını yönetişim hakları sağlamaktadır.
Haliyle UNI token bulunduranlar, protokol üstünde yapılacak geliştirmeler gündeme geldiğinde, oy ile sonucu etkiyelebilir.
Protokol hiç beklenmeyecek bir şekilde kamu yararına çalışır bir prensip doğrultusunda varlığını sürdürmektedir. Bunu maddeler halinde açmak meseleyi daha anlaşılır kılacaktır:
İtibari (Fiat) paralarla iş yapan banka ve hükümetler, bu dijital kripto evrenini anlayarak entegre olmak yerine bir tehdit olarak algılamaktadır.
Kurucu Hayden Adams’ın başına gelenler de bu şekilde yoruma gayet açıktır. Dünyanın en büyük bankacılık şirketlerinden JP Morgan bir anda Adams’ın banka hesaplarını kapattığını duyurmuştur.
Banka’nın bir açıklama yapması Adams’ı daha da sinirlendirmiştir. 24 Ocak 2022 günü yaşanan bu gelişme daha birkaç hafta önceye dayandığı için henüz hala gizemini korusa da bu durum bize Uniswap’ın önemini gösterir.
Öte yandan önemini arttıran diğer özelliklerini ise başlıklar altında inceleyebiliriz.
Uniswap kendi içinde herhangi bir emir defteri bulundurmamasıyla, kripto borsalar başta olmak üzere sanal borsaların geleneksel yapısına resmen meydan okumuştur. Prensipli tasarımı Sabit Ürün Piyasa Yapıcı (Constant Product Market Maker) ismiyle anılmaktadır. Bu tasarım ise oldukça önemli bir modellemenin çıktısıdır: Otomatik Piyasa Yapıcı (Automated Market Maker - AMM)
Amm’ler doğrudan, yatırımcıların işlem yapabileceği likidite havuzlarını (rezervleri) elinde tutan bir tür akıllı kontratlardır. Bu inovasyon bilr UNI önemini oldukça arttırmaktadır.
Bu projenin nasıl ve neden kamu yararına çalıştığından bahsetmiştik. Böyle bir girişim kamu için önemlidir.
Ancak daha da önemli olmasının sebebi gün geçtikçe oturtulmaya çalışılan dijital borsa mimarisine karşı devrimci bir yönünün olmasıdır. Kim artık küçük yatırıcımlar için böyle hizmet ve fırsatlar sunabiliyor? Bu soruya verilecek her cevap UNI önemini arttırır.
Uniswap’ın kullanım alanları yukarıda da defalarca bahsi geçen kamu yararından başka bir şeye hizmet etmemektedir.
Haliyle yatırımcılara, hiçbir kazanç sağlamadan komisyon ücreti ödeyen bir platformun başka bir kullanım alanına ihtiyaç duymaması daha anlaşılır olacaktır.
Sürekli güncellenen yapısıyla dünyanın en büyük DeFi kripto borsası olmak kolay değildir. Bu nedenle Unicorn’ların başlarını kaşıyacak vakti yokken, en büyük olmayı sürdürebilmek bile başlı başın önemli bir iştir.
Uniswap (UNI) coinlerinizi saklamak görece diğer coinlere göre hem avantajlara hem de dezavantajlara sahiptir. Hali hazırda bir takas platform projesi olduğu için Uniswap Borsa’sının coinleri daha çok kendi ekosistemi ve evreni sınırları içinde işlevseldir.
Ama zaten piyasadaki UNI sahiplerinin neredeyse hepsinin Uniswap kaydının olduğu göz önüne alındırdığında, bu finansal teknolojinin bizzat kendisi coinlerinizi tutabileceğiniz bir cüzdan sunarak işinizi kolaylaştırır.
Öte yandan Binance gibi borsalar da UNI token bulundurma hizmeti sunmaktadır.