Tezos (XTZ)

Tezos (XTZ) coin projesi, blockchain ağını yükselterek, geliştirmeye yönelik içerdiği mekanizmalar ile gündeme gelen bir blok zincir projeksiyonudur.

Merkeziyetsiz, açık kaynak kodlu ve platform olma niteliği taşıyan Tezos coin, P2P (eşler arası ağ) üzerinden geliştirilir.

XTZ kripto para kısaltması ile bilinir ve borsa piyasalarında alınıp satılabilir. Bu makalede, Tezos metasını ve projesini meraklı kripto yatırıcımları için didik didik etmeye çalışacağız.

İçindekiler

1. Tezos (XTZ) Nedir?
2. Tezos (XTZ) Coin Nedir?
3. Tezos (XTZ) Amacı ve Whitepaper
4. Tezos (XTZ) Kurucusu Kim?
5. Piyasada Kaç Tezos (XTZ) Coin Var?
6. Tezos (XTZ) Nasıl Çalışır?
7. Tezos (XTZ) Neden Önemlidir?
8. Tezos (XTZ) Kullanım Alanları
9. Tezos (XTZ) Nasıl Saklanır?

Tezos (XTZ) Nedir?

XTZ yani Tezos blok zincirindeki değişiklikler, belirlenmiş bir sayıda XTZ coin bulunduran bireylerin kod tavsiyeleri sunması ve bu tavsiyelerin, ağdaki eş kullanıcıların oy vermeleri sonucu gerçekleştirilir. Tezos, self-amendment nitelikte olduğu için tartışmalı, ayrıştırıcı ve zorlu olabilen “hard fork” yani sert çatallanma süreçlerin yaşanmasını gerektirmez.

Özünde bir nevi “aman ağzımızın tadı kaçmasın”, şimdi çatallanmaya falan ne gerek var projesidir.

Proje bütün blockchain firmaları gibi piyasaya kendi kripto para birimini sürmüştür.

Tezos (XTZ) Coin Nedir?

Tezos (XTZ) coin nedir?  İsmine aşina olunmayan tokenlar genellikle aynı sorularla muhatap olurlar. XTZ içinse bunun cevabı oldukça basittir.

Namııdiğer Tez coin ya da Tezzie token, kripto borsa piyasalarında al-sat yaparak ticaret üzerinden kazanç elde edebileceğiniz, spekülasyonlara açık bir kripto para birimidir.

Dijital para birimleri içinde gün geçtikçe daha çok kullanıcıya ulaşması açısından dikkat çekici bir unsur olarak henüz listelenmediği borsalarda listelenmesine ise çok sürmeyebilir.

O zaman bu coinin amaçlarına ve whitepaper’ına değinmek kripto para sevenleri için boynumuzun borcudur.

Tezos (XTZ) Amacı ve Whitepaper

XTZ projesi tüm blockchain teknolojilerine şöyle seslenir: “Hey dostum! Hemen elindeki sert çatallanmayı yere bırak!”.

Amacı da teknik dokümanları da işte bu doğrultuda geliştirilmiştir. Bu doğrultuda teknik meselelerden anlamayan ve bir çok teknolojik terimi bilmeyen kullanıcılara amme hizmeti olarak bir whitepaper özeti çıkarabiliriz.

Tezos whitepaper’ında gördüğümüz ilginç bilgiler ve amaçlar, bizi hep aynı tehdit algısına dair korumayı hedeflemektedir. Peki nasıl mı?

• İki farklı blockchain üzerinde ne sert ne de hafif bir çatallanmaya gerek kalmadan ağ yükseltmeyi mümkün kılmak en büyük hedeftir.
• Kendini değiştirme özelliği, her güncelleme ve gelişme karşısında projeyi dinç ve çevik tutacaktır.
• Zincir üstü bir yönetişimi mümkün kılar.
• Whitepaper’dan da beklenebileceği üzere, 2020'de Tezos, gas harcamalarını yaklaşık %75 düşüren Delphi güncellemesinden geçmiştir.  (Evet çatallanma olmadan)
• Kısaca, hızlı, hesaplı ve efektif ağ yükseltilmelerinin geleceğine dair en umut veren projelerden birisi olarak XTZ’nin teknik dokümanı, zaman ilerledikçe daha çok okuyucu çekecektir.

Tezos (XTZ) Kurucusu Kim?

Coin projelerinde evli çiftlere rastlamak oldukça ender bir durumdur. XTZ işte böyle bir coin olarak adeta gerçek bir evlilikten doğan sanal bir proje bebektir.

Kathleen Breitman ve eşi Arthur Breitman birlikteliğinde ortaya atılan proje, Tezos Vakfı başkanlığı yapan Johann Gevers ismiyle de ilişkilidir. Amiyane bir tabirle; Breitman çifti projenin anne babası ise Gevers kirvesidir.

Ancak  müstakbel ebeveynler ve Tezos Vakfı başkanı Johann Gevers (kirve) arasında yaşanan fikirsel ayrışmalar, proje sürecinde ertelemelere ve gecikmelere neden olmuştur. Fakat debdebeli bir çıkışın arkasından Tezos, başarılı biçimde hizmete açılmış ve ortaya çıktığı dönemin ayı piyasası koşullarında bir yaşama tutunmayı bilmiştir.

Piyasada Kaç Tezos (XTZ)  Coin Var?

Bu makalenin yazıldığı 3 Şubat 2022 tarihi itibariyle, piyasalarda dolaşımda olan arz 876,591,071.11 XTZ para birimidir. Toplam arz miktarının 904,826,511  XTZ olduğu göz önünde bulundurulursa, dolaşıma çıkacak Tez coin miktarının açık bir ifadeyle azıcık kaldığını söyleyebiliriz.

2017 yılının sıcak bir Temmuz ayında  İlk Coin Arzı (ICO) etkinliği düzenleyen XTZ coin, ilk safhada topluluğundan 232 milyon ABD doları toplamayı başarmıştır. Bu başarı, Tezos'un  ilk coin arzını yani ICO’sunu kendi dönem rakipleri arasından en büyük ICO'lar içinde yer almasına yetmiştir.

Tezos (XTZ) Nasıl Çalışır?

Tezzie coin, merkezi olmayan uygulamalar (DApp'ler) geliştirme üzerine çalışmaktadır.Tezos üstünden akıllı sözleşmeler, bu protokole özel olarak dizayn edilen Michelson kodlama dilinde programlanmıştır.

XTZ Ağında işlemler yürütebilmek için gas kullanmanız gerekir ve bu gas ödemeleri de Tezos'un kripto parası XTZ token olarak harcanan işlem ücretlerine dönüştürülür.

XTZ en temelinde Proof of Stake (PoS) blok zinciridir. Teknik açıdan,  bir nevi PoS türevi sayabileceğimiz Delegated Proof of Stake (DPoS) kullanır, lakin bahsedilen bu mutabakat metodolojisi Tezos evrenine özeldir.

Çalışma prensipleri ise şu şekilde maddeleştirilebilir:

• Delege olmak isteyen kullanıcların en az 8.000 üstünde XTZ token bulundurmaları gereki
• Ağ "baking" (pişirmek) ve "endorsing" (onaylamak) olmak üzere iki yöntemle çalıştırılır
• Baking, blokchain içinde yeni bloklar üretmek demektir.
• Tezos spesifik olmak için staking kavramı yerine baking (pişirme) kavramını kullanır.
• Endorsing yani onaylama eylemi ise üretilen her yeni bloğun ihtiyacı olan onay vermek anlamına gelir
• Bir Tez token kullanıcısı , 8.000 XTZ almamış ya da tutmamış ise bu işlemler için başka delege atayabilir
• Ek olarak gerekli ekipmanı kurmaya üşenen token sahipleri de delege tayin etme özgürlüğüne sahiptir.

Tezos (XTZ) Neden Önemlidir?

Tezos’un önemi nev-i şahsına münhasır karakterinden doğar. Diğer akıllı kontrat hizmeti veren platformlar ile arasındaki farklar karakteristik bir önem arzeder. O zaman sıradaki maddeleri XTZ’nin önemini anlamak isteyen kriptoculara ithaf ediyoruz. Gelsin maddeler!

• Öncelikle kendi kendini değiştirebilme, her şeyden öte kendine yetebilmek demektir.
• Self-amendment yapısı bu noktada devreye girer.
• BTC Cash olgusunun ortaya çıktığı o ünlü Bitcoin savaşını kimse bir daha yaşamak istemez.
• Tezos ise kendi topluluğunda böyle kutuplaşmalar doğurmaktansa, birleştirici barışçıl bir platform olmak için dizayn edilmiştir.
• Yukarıda da yer verdiğimiz whitepaper üstünde yazan her detay, sert çatallanmaların engellenmesi ve ayrışmanın önüne geçilmesi için oluşturulmuştur.

Tezos (XTZ) Kullanım Alanları

Tezos’un kullanım alanlarını iki çok güzel örnek üzerinden açabiliriz. Her olasılık için bir başlık oluşturmak bu makaleyi sayfalarca uzatabilir. Ama kapsamlı iki örnek de bize aynı katkıyı sağlayacaktır.

1. Fransız Jandarması

Devrimci bir teknoloji elbette devrimci Fransız ekolü tarafından kolayca sahiplenecektir. Bu durum ise bizi XTN’nin, bir devlet tarafından ilk resmi kullanımına götürür.

Gendarmerie Nationale, bildiğimiz jandarma şeklinde görev yapan bir Fransız Ulusal Jandarma kurumudur. Ele aldığımız projenin ne denli kullanımlarda sunulabileceğine dair güzel bir kanıt oluşturur.

Fransa'da sivil insanlar için güvenlik hizmetleri veren ve halk güvenliğini sağlayan askerî bir teşkilat olarak Gendarmerie, siber suçlarla da mücadele eder.

İşte siber suçlarla mücadelesinde, 2019’dan beri, XTZ’yi adli harcamaların doğrulanması için kullanmaktadır.

2. Meksika Arsaları

Ayrıca sanat eserlerinden, kıymetli ziynet eşyalarına ve hatta emlak metalarına kadar mülkiyetin ispatı ve transferi için de kullanılabilmektedir. Adeta fiat para gibi elmasları, tabloları ve arsaları sanal olarak satabildiğinizi düşünün, heyecan verici olacaktır.

MountX isimli Meksika menşeili bir şirket, Tezos’un işlevselliğini farketmiş ve gayrimenkul mülkiyetlerinin token haline getirilmesi için XTZ projesini kullanmayı seçmiştir.

Tezos (XTZ) Nasıl Saklanır?

Fransa ve Meksika sınırlarına gitmeden de Tezos kullanabilirsiniz. O halde XTZ tokeni saklayabileceğimiz bir alana ihtiyacımız olacaktır.

Herhalde en tanınır seçeneğimiz Trust Wallet olacaktır. XTZ coinlerinizi hızlı biçimde Trust Wallet cüzdanınızda tutabilirsiniz.

Binance Earn seçeneği de Tezzie staking’i için güzel bir alternatifdir.

Ayrıca üçüncü taraf yazılımlarının vasıtası ile  Ledger ve daha da ilginç olan Trezor gibi donanım cüzdanları da XTZ saklamanın hoş görünen biçimleri şeklinde karşımıza çıkmaktadır.