Blok zinciri teknolojilerinde ölçeklenebilirlik, hem geçmişte hem de günümüzde şüphesizki en çok zorluk yaşanılan konuların başında gelir. Blockchain ağları bünyesine yeni kullanıcılar katıp değerlenmeye ve bunun sonucunda genişlemeye başlar. Blok zinciri ağları, mevcut genişlemenin sonucunda onaylama işlemlerinin hız seviyesi konusunda bazı sınırlamalar ile karşı karşıya kalmaktadır. Solana, ya da piyasalarda bilinen kısaltması ile Sol projesi bu sınırlamaları aşmak üzere geliştirilmiştir. Solana projesi bu sınırlamaları aşarken merkeziyetsizlik ve güvenlik protokollerinden ödün vermemeyi amaçlar.
İçindekiler
Sol token, kısaca açıklamak gerekirse Solana ekosisteminde kullanılan yerel kripto para birimine verilen isimdir. Sol token ayrıca Sol coin, Solana coin, ya da Solana token olarak da bilinir. Kullanıcılar Solana üzerinden transferler yaparlarken işlem ücretlerini ödeyebilmek için Sol tokene ihtiyaç duymaktadırlar. Solana ağı deflasyonist bir ağ olarak bilinir. Deflasyonist bir ağ olması kapsamında Sol token yakımı yapmaktadır. Sol token sahipleri pek tabi ki ağ doğrulayıcı pozisyonunda da olabilirler. Solana kullanıcılarına blok zinciri üzerinde yeni projeler yaratabilme ve akıllı sözleşmeler geliştirebilme gibi bir takım özellikler sunmaktadır. Solana projesi bu yönü ile Ethereum projesi ile benzerlik gösterir.
SOL token SPL protokolünü kullanmaktadır. SPL protokolü Ethereum tarafından kullanılan ERC 20 protokolüne benzer. SPL yine ERC 20 protokolüyle benzer şekilde Solana blok zincirinin standartını oluşturur.
Ethereum ve Bitcoin gibi birçok popüler projenin hız, ve buna bağlı olarak ölçeklenebilirlik gibi problemlerle karşı karşıya oldukları bilinir. Bu probleme karşı bir çözüm alternatifi olarak Solana projesi geliştirilmiştir. Solana projesi 2017 yılında Solana Labs tarafından yaratıldı. Solana blok zincirinin geliştirici Solana Labs firmasından Anatoly Yakovenko'dur. Anatoly Yakovenko SOL olarak da bilinen Solana projesinin kurucusudur. Piyasadaki popüler blok zincirleri üzerinde yaşanan ölçeklenebilirlik ve hız problemlerini çözmek üzere geliştirilmiştir. Solana blok zinciri bu problemleri çözmek için geliştiriciler tarafından PoH kısaltması ile bilinen Proof of History (Geçmiş İspatı) adında bir yöntem kullanır. Solana bu yöntem ile sayıları saniyede binlerceye ulaşan işlemleri hızlı bir şekilde gerçekleştirebilmektedir.
Solana projesi, kendilerine ait olan bloglarında yazan bilgilere göre temelde sekiz teknik özellik geliştirmiştir. Solana ekibi tarafından geliştirilen bu 8 özellik Solana blok zincirinin merkezi bir sistemin sahip olduğu becerilere sahip olabilmesini sağlamak üzere geliştirilmiştir. Bu 8 özellik şu şekilde sıralanabilir;
Geliştiriciler tarafından PoH kısaltması ile de bilinen Proof of History Solana tarafından kullanılmakta olan mutabakat mekanizmasına verilen isimdir.
Yatay Ölçeklenmiş Veritabanı uzantısına sahip Cloudbreak özelliği Sol projesi tarafından kullanılan özelliklerden bir diğeridir.
Pipelining, Solana projesinin doğrulama optimizasyon işlemleri için kullandığı İşlem İdare Birimidir.
Sealevel Solana projesi tarafından kullanılmakta olan paralel akıllı çalışma sözleşme süresidir.
Archivers Solana'nın kullandığı dağıtılmış kayıt defteri depolama sistemidir.
Turbine Sol coin tarafından kullanılmakta olan bir blok üretim protokolüdür.
Solana projesi mem havuzu olmaksızın işlem iletim protokollerini gerçekleştirebilir. Bunu Gulf Stream kullanarak yapar.
Tower BHT esasen pratik Bizans Hata Töleransının Proof of History (PoH) kullanılarak optimize edilmiş bir versiyonudur. Solana projesi optimize edilmiş olan bu versiyonu kullanmaktadır.
Tüm bu özellikler 400 ms'lik blok sürelerine sahiplerdir. Yine bu özellikler saniyede binlerce sayıya ulaşabilen yüksek performanslı işlemler yapabilen güçlü bir ağ yaratır. Bir kıyaslama yapılması gerekirse blok süresi 15 saniye olan Ethereum ve blok süresi 15 dakika olan Bitcoin'e göre bu süre gerçekten oldukça azdır.
Bu özelliklerden biri olan Proof of Stake mutabakat mekanizması Solana coin sahipleri Sol coinlerini stake edebilirler. Sol sahiplerinin Sol coinlerini stake edebilmeleri için Solana ağının işlemlerini gerçekleştirebilen doğrulayıcılarla çalışmaları gerekir. Bunun ardından başarılı olan doğrulayıcılardan biri kazandığı ödüllerin bir kısmını staking yapmış olan kullanıcı ile paylaşır. Mayıs 2021'de 900 doğrulayıcıya sahip olduğunu açıklayan Solana günümüzde muhtemelen bu sayıyı artırmıştır. Bu durum Solana ağını bir hayli yüksek oranda merkeziyetsiz bir ağ haline getirir.
Solana projesinin yerel kripto para birimi olan Sol coin, ya da bilinen bir başka ismi ile Sol token temel anlamda 2 kullanım alanına sahiptir.
1. Sol token Proof of Stake mutabakat mekanizması kapsamında stake edilmek üzere kullanılır.
2. Sol token, Solana ağı ve bu ağa ait akıllı sözleşmeler kullanılırken ortaya çıkan işlem bedellerini ödemek üzere kullanılır.
Sol tokenlerini stake etmek isteyen kullanıcılar stake etme işlemleri için bu işlemleri destekleyen bir kripto cüzdanına ihtiyaç duyarlar. SolFlare bu türde kripto para cüzdanlarına iyi bir örnek olacaktır. Kullanıcılar isterlerse bu işlem için Solana komut satırı araçlarını da kullanabilirler. Sol coin sahipleri stake işlemi yapabilmek için cüzdanlarında bir stake hesabı oluşturmalıdırlar.
Kullanıcılar ve yatırımcılar Sol coinlerini Serum Academy tarafından geliştirilmiş olan sollet.io isimli kripto para cüzdanında kolayca saklayabilirler. Mobil cihaz kullanan Sol token sahipleri ise Trust Wallet gibi SPL desteği sunan kripto para cüzdanlarında Sol tokenlerini saklayabilmektedirler.
Solana projesi geliştirilirken kripto para borsalarında her zaman var olan ölçeklenebilirlik, hız ve güvenlik problemlerine yeni bir alternatif olmak üzere planlandı. Günümüz itibari ile nispeten yeni bir proje sayılabilecek olan Solana projesi başta vaat ettiği ölçeklenebilirlik, hız ve güvenlik sözlerini hala yerine getirebilmektedir. Bunun yanında Solana projesine ait kripto para birimi olan Sol token de yine nispeten iyi bir performans göstererek kripto para topluluklarının ve yatırımcıların dikkatini çekmeyi başardı. Yakın zamanda da bunlardan vazgeçecekmiş gibi görünmüyor. Bu iddialı girişe rağmen Solana projesi ağın benimsenmesi ve geniş kitleler tarafından kullanıma sunulması açısından bakarsak henüz yolun çok başında olan bir projedir.
Solana projesi, ve geliştirmiş oldukları Sol coin yüksek işlem hacmi ve hızlı işlem sürelerine odaklanan, ve bunu düşük işlem ücretleri ile yapmayı hedefleyen bir blok zinciri ağıdır. Sol projesinin işlem hızını artırmak için kullandığı kendine özel bir işlem sıralama yöntemi vardır. Solana ekosisteminde kullanıcılar işlem ücretlerini ödemek, ya da akıllı sözleşmeler ile etkileşime geçebilmek gibi daha karmaşık işlemleri gerçekleştirmek için Solana ağının yerel kripto birimi olan Sol token i kullanmaktadırlar.
Hali hazırdaki boyutu ve kitlesi ile son derece güçlü bir performans gösteren Solana ilerleyen günlerde daha geniş bir kullanım alanına ve daha yoğun bir trafiğe sahip olmak niyetinde. Geniş kullanım alanları ve yoğun bir trafik Solana projesini daha iyi test edebilmek için kullanıcılara yeni fırsatlar tanıyacak. Günümüzde oldukça hızlı bir ağ olarak bilinen Solana ağının ilerleyen günlerde ağın genişlemesi ile bu performansı sürdürüp sürdüremeyeceği ise yatırımcılar için hala merak konusu olmayı sürdürüyor. Bu konu ve çok daha fazlası için kullanıcılar Solana Whitepaper incelemesi yaparak bilgi sahibi olabilirler.
Şubat ayının ilk günlerinde olduğumuz 2022 yılında an itibari ile dolaşımdaki SOL arz miktarı 314.884.136.88 SOL coin değerindedir. Herhangi bir arz sınırlaması bulunmayan Solana coin 511.616.946 SOL değerinde toplam arz miktarına sahiptir.